Câu Chuyện Về Lòng Tin Số

Nền Móng Của Hành Trình Chuyển Đổi Số Bền Vững

1. Niềm tin – Phần mềm vận hành mọi “phần cứng” công nghệ

Chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên khắp dải đất hình chữ S. Từ chính quyền đến doanh nghiệp, từ dịch vụ công đến y tế, giáo dục... tất cả đều đồng loạt “lên chuyến tàu công nghệ” chuyển đổi số. Thế nhưng, trong khi hệ thống kỹ thuật ngày càng hoàn thiện, có một điều vẫn đang lửng lơ trong đám mây dữ liệu – đó chính là niềm tin số.

Người dân vẫn e ngại, doanh nghiệp vẫn hoài nghi. Và tất cả đều chật vật với cùng một câu hỏi:

“Chúng ta đang số hóa vì điều gì, và liệu người dân có thể đặt tất cả lòng tin vào thế giới số hóa đó không?”

Nếu công nghệ là phần cứng, thì trải nghiệm người dùng chính là phần mềm của niềm tin.

2. Công nghệ vươn xa - nỗi lo vô hình ở lại

Việc sử dụng công nghệ để xử lý các thủ tục hành chính công (như cấp hộ chiếu, CCCD, đăng ký thường trú…) là một bước tiến lớn, nhưng đối với phần đông người dân – đặc biệt là nhóm trung niên, cao tuổi hoặc sống ở nông thôn – đó lại là một bước quá dài. Không ít người vẫn mang tâm lý: "Làm trên giấy còn thấy rõ, ký tên đóng dấu còn an tâm. Làm trên máy, ai kiểm tra, ai sẽ bảo vệ thông tin không bị sửa đổi hay đánh cắp?"

Chúng ta không thể làm ngơ trước những bóng ma luôn âm thầm rình rập:

• Rò rỉ dữ liệu cá nhân

• Đánh cắp thông tin và hành vi số

• Mạo danh danh tính, lạm dụng dữ liệu

Khi thông tin trở thành tài sản quý giá nhất, thì an ninh mạng và bảo mật dữ liệu chính là tuyến phòng thủ sống còn. Dù có sở hữu công nghệ tiên tiến đến đâu, nếu người dùng không cảm thấy an toàn, mọi nỗ lực chuyển đổi số đều có thể sụp đổ. Niềm tin này không thể xây dựng trong ngày một ngày hai, và chắc chắn không thể chỉ thông qua các khẩu hiệu “cải cách”, “số hóa”, hay “hiện đại hóa”.

3. Gánh nặng âm ỉ trên vai những cán bộ hành chính

Nếu người dân là đối tượng trung tâm của chuyển đổi số thì các cán bộ hành chính – công an cấp xã, cán bộ một cửa, chuyên viên trung tâm hành chính công… – chính là những “chiến sĩ thầm lặng” trên mặt trận số hóa.

Không ồn ào, không rầm rộ, họ chính là cầu nối giữa người dân và công nghệ, gánh trên vai những áp lực khổng lồ nhưng ít ai thấy được:

• Họ là lá chắn đầu tiên bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân trước các mối nguy tấn công mạng.

• Họ là người xử lý sự cố, chịu trách nhiệm trước người dân mỗi khi hệ thống trục trặc, dữ liệu sai lệch, thông tin không khớp.

• Họ là người kết nối công nghệ với cảm xúc, giải thích tỉ mỉ cho từng cụ bà, hướng dẫn từng thao tác cho người dân lần đầu tiếp xúc với “kiosk”, “cổng dịch vụ công”, “CCCD gắn chip”…

Vừa phải vận hành hệ thống, vừa phải tạo dựng lòng tin – họ không đơn thuần là cán bộ, mà là những người gác cổng số hóa, là điểm tựa để công nghệ không bị biến thành rào cản.

Khi người dân còn lạ lẫm với công nghệ, thì một ánh mắt thân thiện, một lời hướng dẫn tận tình của cán bộ – chính là liều thuốc xoa dịu mọi lo lắng.

Thành công của chuyển đổi số không thể chỉ tính bằng tỷ lệ hồ sơ nộp trực tuyến hay số lượt truy cập hệ thống – mà còn phải tính bằng mức độ tin tưởng người dân dành cho những con người đang ngày đêm gìn giữ niềm tin đó.

4. Case studies kinh điển của các doanh nghiệp công nghệ quốc gia về rò rỉ thông tin

“Nếu người dân không tin tưởng, mọi nền tảng số dù tiên tiến đến đâu cũng chỉ là… giao diện rỗng.”

Dữ liệu công phải có “luật chơi chung”, rò rỉ có thể đến từ các lỗi do hệ thống yếu kém hoặc thiếu kiến thức. Cần phải có một khung tiêu chuẩn quốc gia, cơ chế đánh giá độc lập về bảo mật dữ liệu công và quy định bắt buộc về chứng chỉ bảo mật cho đơn vị triển khai hạ tầng.

Rủi ro lớn nhất không chỉ là “mất dữ liệu”, mà là mất quyền kiểm soát dữ liệu. Vậy nên, Chính phủ cần xây dựng cơ chế cho người dân chỉnh sửa dữ liệu cá nhân đã cung cấp và phải tuân thủ các nguyên tắc quốc tế dù chưa bắt buộc nhưng để tạo ra một chuẩn mực cho niềm tin.

Truyền thông và giáo dục nhận thức là tiền đề quan trọng. Người dân cần phải nhận biết các hành vi lừa đảo - deepfake - giả mạo và phân biệt giữa “dịch vụ nhà nước” và “cá nhân mạo danh” để có thể sử dụng nền tảng số an toàn và hạn chế các sự cố không đáng có.

Cần phải hiểu rằng không có hệ thống nào an toàn tuyệt đối, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam cũng như ban lãnh đạo phải luôn chuẩn bị sẵn hệ thống cảnh báo và điều phối khẩn cấp về sự cố dữ liệu công, tương tự CERT quốc gia.

Dữ liệu người dân không chỉ là tài nguyên – đó là niềm tin ủy quyền. Bất kỳ sự tắc trách, trễ nải, hay thiếu minh bạch nào cũng dễ làm sụp đổ toàn bộ niềm tin số.

6. Lời kết: Xây dựng tương lai số không thể chỉ bằng phần mềm, mà cần cả phần người

Công nghệ là công cụ. Nhưng niềm tin mới là năng lượng vận hành hệ thống. Nếu chỉ chăm chăm vào kỹ thuật mà bỏ qua yếu tố con người, thì chuyển đổi số sẽ mãi chỉ là một “cuộc chơi trên giấy”. Công cuộc chuyển đổi số sẽ chỉ thành công khi các nhà lãnh đạo biết cách giúp cho người dân cảm thấy an tâm, được bảo vệ, thấu hiểu và đồng hành mà không bị bỏ lại phía sau. Đó chính là nhiệm vụ của các doanh nghiệp công nghệ – và cũng là cam kết mà chúng tôi luôn đặt lên hàng đầu.

Thông Tin Liên Hệ

✣ Hotline:

. 0963 492 080 (Mr.Kiên)

. 0978 408 550 (Ms.Loan)

. 0396 127 201 (Ms.Ngọc)

✣ Email: contactus@gmtech.vn

✣ Website: http://maytinhgoodm.com

✣ Youtube: GoodM! Channel